• /
  • Kütüphane
  • /
  • Prof. Dr. Mahmud Es'ad Coşan'ın Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri
  • /
  • KAPAK

PROF. DR. MAHMUD

ES’AD COŞAN


HAYATI, ESERLERİ

VE

TASAVVUFÎ GÖRÜŞLERİ














Yüksek Lisans Tezi




Muhammed Zâhid ERKAYA

1
2. sayfanın 1. resmi
2

İÇİNDEKİLER

KAPAK ...................................................................................................................................
1
İÇİNDEKİLER ...............................................................................................................
3
ÖNSÖZ ...................................................................................................................................
17
KISALTMALAR ...................................................................................................................................
19
GÜMÜŞHÂNEVÎ DERGÂHI ...................................................................................................................................
21
A. AHMED ZİYÂEDDİN-İ GÜMÜŞHÂNEVÎ (1813-1893) ...............................................................................................................
21
B. GÜMÜŞHÂNEVÎ DERGÂHI’NIN ÖZELLİKLERİ ...............................................................................................................
28
1. Ahmed Ziyâüddîn-i Gümüşhânevî (1813-1893) ...............................................................................................................
31
2. Kastamonulu Hasan Hilmi Efendi (1824-1911) ...............................................................................................................
33
3. Safranbolulu İsmâil Necâti Efendi (1839-1919) ...............................................................................................................
35
4. Ömer Ziyâüddin Efendi (1849-1920) ...............................................................................................................
37
5. Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendi (1851-1926) ...............................................................................................................
41
6. Abdullah Hasib Yardımcı (1864-1949) ...............................................................................................................
43
7. Abdül’aziz Bekkine (1895-1952) ...............................................................................................................
45
8. Mehmed Zâhid Kotku (1897-1980) ...............................................................................................................
47
9. Mahmud Es’ad Coşan (1938-2001) ...............................................................................................................
51
PROF. DR. MAHMUD ES’AD COŞAN ...................................................................................................................................
52
a. Ailesi ve Çocukluğu ...............................................................................................................
52
1. Abdü’l-Aziz Bekkine Hz ...............................................................................................................
56
2. Mehmed Zâhid Kotku Hz ...............................................................................................................
57
c. Öğrencilik Yılları ve Hocaları ...............................................................................................................
59
MAHMUD ES’AD COŞAN’IN SOHBETLERİ ...................................................................................................................................
71
a. İskenderpaşa Camii Sohbetleri (1977-1997) ...............................................................................................................
71
d. Anadolu’da Sohbetler ...............................................................................................................
73
3. Cuma Sohbetleri ...............................................................................................................
74
4. Tefsir Sohbetleri ...............................................................................................................
78
6. Gurbet Sohbetleri: ...............................................................................................................
79
7. Kandil ve Bayram Konuşmaları ...............................................................................................................
80
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ...................................................................................................................................
81
2. İlim, Kültür ve Sanat Vakfı ...............................................................................................................
81
4. Hanım Dernekleri ...............................................................................................................
82
B. DERGİLER ...............................................................................................................
83
2. Kadın ve Aile (Nisan 1985 – Haziran 1998) ...............................................................................................................
84
4. Panzehir (Mayıs 1991 – Şubat 1998) ...............................................................................................................
85
7. Sağduyu Gazetesi (3 Mayıs 1998 – 11 Temmuz 1999) ...............................................................................................................
86
1. Ak-Radyo (Akra) ...............................................................................................................
87
E. ÖĞRENCİLERLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR ...............................................................................................................
88
F. AİLE EĞİTİM KAMPLARI ...............................................................................................................
89
H. SEMPOZYUMLAR ...............................................................................................................
91
4. Avrupa Seyahatleri (1983 – 2000) ...............................................................................................................
92
8. Mısır Seyahati (Ocak 1995) ...............................................................................................................
93
K. SERVER HOLDİNG VE TİCARÎ ÇALIŞMALAR ...............................................................................................................
94
MAHMUD ES’AD COŞAN’IN ESERLERİ ...................................................................................................................................
96
01. Hacı Bektâş-ı Velî, Makàlât ...............................................................................................................
96
03. Türk Dili ve Kültürü ...............................................................................................................
97
05. Matlau’l-İ’tikâd fî Ma’rifeti’l- Mebde’i ve’l-Meâd Tercümesi ...............................................................................................................
98
01. Gayemiz ...............................................................................................................
99
04. Zaferin Yolu ve Şartları ...............................................................................................................
100
06. Çocuklarla Başbaşa ...............................................................................................................
101
07. Başmakaleler -1 ...............................................................................................................
102
09. Başmakaleler-3 ...............................................................................................................
103
10. İdeal Yol ...............................................................................................................
104
02. Avustralya Sohbetleri - 1 ...............................................................................................................
105
05. Avustralya Sohbetleri - 4 ...............................................................................................................
106
07. Haccın Fazîletleri ve İncelikleri ...............................................................................................................
107
09. Sosyal Çalışmalarda Organizasyon ve Başarı ...............................................................................................................
108
12. Hacı Bektâş-ı Velî ...............................................................................................................
109
15. İslâmî Çalışma ve Hizmetlerde Metod ...............................................................................................................
110
18. Tebliğ ve İrşad Çalışmaları (1996) ...............................................................................................................
111
19. İslâm, Tasavvuf ve Hayat ...............................................................................................................
112
22. İmanın ve İslâm'ın Korunması -1 ...............................................................................................................
113
23. İmanın ve İslâm'ın Korunması - 2 ...............................................................................................................
114
25. Mi'rac Gecesi ...............................................................................................................
115
28. Tarihi ve Tasavvufi Şahsiyetler ...............................................................................................................
116
D. BASILMAMIŞ ESERLERİ ...............................................................................................................
117
03. Tabakàtü’s-Sùfiyye Sohbetleri ...............................................................................................................
118
07. Mevlid Kandili ...............................................................................................................
119
08. Ramazan Bayramı Sohbetleri ...............................................................................................................
120
MAHMUD ES’AD COŞAN’IN TASAVVUFÎ GÖRÜŞLERİ ...................................................................................................................................
121
I. MAHMUD ES’AD COŞAN’IN TASAVVUF ANLAYIŞI ...............................................................................................................
121
a. Gerçek Mutluluğun Yolu ...............................................................................................................
122
b. Yaratılışımızın Gayesi ...............................................................................................................
123
c. Tasavvuf ve Allah Sevgisi ...............................................................................................................
127
d. Nefsi Terbiye Etme Yolu ...............................................................................................................
129
e. Ahlâkı Güzelleştirme Yolu ...............................................................................................................
130
f. Tasavvuf Fıkh-ı Bâtın’dır ...............................................................................................................
132
g. Tasavvuf Kur’an ve Sünnete Dayanır ...............................................................................................................
135
h. Tasavvufun Temeli Helâl Lokmadır ...............................................................................................................
137
i. Önce İlim, Sonra Tasavvuf ...............................................................................................................
139
j. Tasavvuf Düşmanlığı ...............................................................................................................
141
II. MAHMUD ES’AD COŞAN’A GÖRE MA’RİFETULLAH ...............................................................................................................
143
a. Allah’ı Bilmek En Efdal İbadettir ...............................................................................................................
144
b. Ma’rifetullah’ın Kıymeti ...............................................................................................................
146
1. Gönlünde Allah’ın Kadrinin Yüce Olması ...............................................................................................................
147
2. Allah-u Teàlâ’yı Kullara Şikâyet Etmemesi ...............................................................................................................
149
3. Duamı Kabul Edivermedi Diye Düşünmemesi ...............................................................................................................
150
d. Ma’rifetullah’ın Hakîkati ...............................................................................................................
152
e. Rıza Makamı ve Ma’rifetullah ...............................................................................................................
154
f. Allah’ın Zâtı Anlaşılamaz ...............................................................................................................
158
g. Ma’rifetullah’ı Allah Verir ...............................................................................................................
159
h. Ma’rifetullahın Ölçüsü ...............................................................................................................
160
i. Ma’rifetullaha Ermenin Şartları ...............................................................................................................
162
III. MAHMUD ES’AD COŞAN’A GÖRE NEFİS TERBİYESİ ... ...................................................................................................................................
164
a. Nefsin Arzuları ...............................................................................................................
165
b. Nefsin Terbiyesi ...............................................................................................................
168
c. Nefis Terbiyesi ve Tarikatlar ...............................................................................................................
171
d. Kulluk ve Şehvetler ...............................................................................................................
174
e. En Güçlü İnsan ...............................................................................................................
176
f. Nefis Kötülükleri Emreder ...............................................................................................................
177
a. Tevbe Nedir? ...............................................................................................................
178
b. Hayırlı İşleri Ertelemeyin! ...............................................................................................................
179
c. Tevbeyi Geciktirmekten Sakının! ...............................................................................................................
180
d. Allah’a Yönelmeyene Allah Yönelmez ...............................................................................................................
183
e. Günahı Küçük Görmekten Sakının! ...............................................................................................................
184
f. Tevbenin Hakîkati ...............................................................................................................
186
g. Israrı Terk Etmek ...............................................................................................................
187
h. Samîmî Tevbenin Karşılığı ...............................................................................................................
188
i. Allah Mağfiret Dileyen Kulundan Hoşlanır ...............................................................................................................
190
j. Gençlikte Tevbe Daha Güzel! ...............................................................................................................
192
k. Tevbekâr Genç, Günahkâr Yaşlı ...............................................................................................................
193
l. Allah’ın Rahmetinden Ümit Kesilmez ...............................................................................................................
194
m. Allah’ın Kuluna Karşılık Vermesi ...............................................................................................................
196
a. Uzletin Faydası ...............................................................................................................
198
b. Peygamber SAS’in Uzleti ...............................................................................................................
200
c. Cemaatle Beraber Olmak ...............................................................................................................
203
d. Uzlet Eğitim İçin Gerekli ...............................................................................................................
205
VI. MAHMUD ES’AD COŞAN’IN ZÜHD ANLAYIŞI ...............................................................................................................
209
a. Zühd Nedir? ...............................................................................................................
210
b. Zühdün Aslı ...............................................................................................................
212
c. Dünya Hırsının Kötülüğü ...............................................................................................................
213
d. Musibetlere Sabır ...............................................................................................................
214
e. Peygamber SAS’in Zâhidliği ...............................................................................................................
215
f. Zühd Gönlü Rahatlatır ...............................................................................................................
217
g. Sof Giyinmek ...............................................................................................................
218
h. Dünya ve Ahiret İçin Dengeli Çalışmak ...............................................................................................................
220
VII. MAHMUD ES’AD COŞAN’IN TAKVÂ ANLAYIŞI ...................................................................................................................................
223
a. Takvâ Nedir? ...............................................................................................................
223
b. Übey ibn-i Kâ’b RA’a Göre Takvâ ...............................................................................................................
226
c. Abdullah ibn-i Abbas’a Göre Takvâ ...............................................................................................................
227
d. Takvâ Üç Şeyde Belli Olur ...............................................................................................................
228
e. Takvânın Mükâfatı ...............................................................................................................
229
f. Takvâ ve Gönül Hoşluğu ...............................................................................................................
230
g. Güzel Huy ve Takvâ ...............................................................................................................
231
h. Takvâ Bütün Hayırları İçinde Toplar ...............................................................................................................
232
i. Mahzuru Olmayandan Bile Sakınmak ...............................................................................................................
233
j. İmanın Elbisesi Takvâdır ...............................................................................................................
235
k. Allah ve Rasûlünün Sevdiği Kimseler ...............................................................................................................
236
VIII. MAHMUD ES’AD COŞAN’A GÖRE ZİKRULLAH ...................................................................................................................................
238
1. Siz Beni Zikredin, Ben de Sizi Zikredeyim! ...............................................................................................................
240
2. Allah’ı Unutanlar Gibi Olmayın! ...............................................................................................................
241
4. Gönüller Ancak Allah’ın Zikriyle Mutmain Olur ...............................................................................................................
242
01. Kulum Beni Zikrederse, Ben de Onu Zikrederim! ...............................................................................................................
243
02. Beni Zikrettikçe Kulumla Beraberim! ...............................................................................................................
244
03. Rabbini Zikreden Kimsenin Misali ...............................................................................................................
245
04. Allah’ı Zikredenler Yarışı Kazandı ...............................................................................................................
246
05. Allah’ı Zikredenlerin Derecesi ...............................................................................................................
247
06. Allah’ı Zikreden Kimseler ve Melekler ...............................................................................................................
248
07. Zikrullah İçin Toplanmanın Fazîleti ...............................................................................................................
249
08. Allah’ı Zikretmeyi Çoğalt! ...............................................................................................................
251
09. Her Yerde Allah’ı Zikret! ...............................................................................................................
252
11. Allah’ı Çok Zikredenlerin Sevabı ...............................................................................................................
253
12. Zikir Allah’ın Azabından Kurtarır ...............................................................................................................
256
13. Allah’ı Çok Zikreden Münafıklıktan Kurtulur ...............................................................................................................
257
17. Allah’a İtaat Eden Zikir Ehlidir ...............................................................................................................
259
18. Emperyalistler En Çok Zikir Ehlinden Korkarlar ...............................................................................................................
262
IX. MAHMUD ES’AD COŞAN’IN TARİKAT ANLAYIŞI ...............................................................................................................
264
1. Kur’an’a ve Sünnete Bağlılık ...............................................................................................................
265
2. Niyetin Hâlis Olması ...............................................................................................................
267
3. İtikadın Doğru Olması ...............................................................................................................
269
4. Zikir ...............................................................................................................
270
5. Murâkabe ...............................................................................................................
272
6. Vukùf-i Kalbî ...............................................................................................................
273
7. Hıfz-ı Nisbet ...............................................................................................................
274
8. Râbıta-i Muhabbet ...............................................................................................................
275
9. Sohbet-i Şeyh ...............................................................................................................
280
MAHMUD ES’AD COŞANIN TARİKAT UYGULAMALARI ...................................................................................................................................
283
I. TARİKATA GİRİŞ ZİKİR DERSi ...............................................................................................................
283
a. Râbıta-i Mevt ...............................................................................................................
285
d. Zikirler ...............................................................................................................
287
e. Nâfile Namazlar ...............................................................................................................
289
f. Nâfile Oruçlar ...............................................................................................................
290
g. Temel Esaslar ...............................................................................................................
291
II. SİLSİLE-İ ŞERİF ...............................................................................................................
292
III. RABITA-İ MÜRŞİD ...................................................................................................................................
295
IV. HATM-İ HÂCEGÂN ...............................................................................................................
300
a. Her Sohbetten Sonra Hatm-i Hâcegân ...............................................................................................................
301
b. İskenderpaşa Camii’nde Hatm-i Hâcegân ...............................................................................................................
303
c. Anadolu’da Hatm-i Hâcegân ...............................................................................................................
305
d. Hatm-i Hâcegân Duası ...............................................................................................................
306
V. EVRÂD ...............................................................................................................
310
1. Her Gün Okunan Bölüm ...............................................................................................................
311
4. Çarşamba Evrâdı ...............................................................................................................
312
7. Cumartesi Evrâdı ...............................................................................................................
313
9. Son Bölüm ...............................................................................................................
314
VI. İLÂHİLER ...............................................................................................................
315
VII. İ’TİKÂF ...................................................................................................................................
317
VIII. SAKAL ...................................................................................................................................
319
IX. KILIK, KIYAFET ...............................................................................................................
321
1. DİRİLİŞ ÜFLEYEN ADAM’IN ARDINDAN ...................................................................................................................................
329
3. Prof. Dr. Mahmud Es’ad Coşan (Rh.A) ...............................................................................................................
333
I. MAHMUD ES'AD COŞAN HOCAM'IN HATIRASINA ...............................................................................................................
334
a. Asistanlık İmtihanım ...............................................................................................................
335
b. Es’ad Hocam Ehliyet Alıyor ...............................................................................................................
336
d. Es’ad Hoca’nın İlmî Şahsiyeti ...............................................................................................................
337
e. Esad Hoca’nın Şeyhliği ...............................................................................................................
339
II. ES'AD HOCAM'LA ASKERDE BERABERDİK ...............................................................................................................
341
III. HOCAMIZ’LA KOMŞU İDİK ...................................................................................................................................
345
a. Yurttan Eve Taşının! ...............................................................................................................
346
b. Hocamız’ın Komşuluğu ...............................................................................................................
347
c. Hocamız’ın Ziyaretleri ...............................................................................................................
348
d. Cami Yaptırma Çalışmaları ...............................................................................................................
349
e. Fikir Alış-verişini Severdi ...............................................................................................................
352
f. İşe Fiilen Omuz Verirdi ...............................................................................................................
353
g. Ayda Bir Özelif’e Geliyorlardı ...............................................................................................................
355
i. Son Bir Hatıra ...............................................................................................................
356
IV. BAKIŞI İBRET, SUSMASI TEFEKKÜR, KONUŞMASI NASİHAT İDİ ...............................................................................................................
358
V. HOCAMIZ’IN SON HACCINDAN... ...............................................................................................................
361
a. İlâhiyat Fakültesi ...............................................................................................................
363
b. Çanakkale ...............................................................................................................
364
d. Hafızlık Çalışması ...............................................................................................................
365
e. İslâm’dan Taviz Vermezdi ...............................................................................................................
367
f. Memleket Özlemi ...............................................................................................................
369
g. Altmış Üç Yaş ...............................................................................................................
371
h. Orijinal Bir İnsan ...............................................................................................................
372
i. Vefat Haberi ...............................................................................................................
373
VII. BRİSBANE ONUN ONUNCU KÖYÜYDÜ ...................................................................................................................................
375
SONUÇ ...................................................................................................................................
381
İDEAL YOL ...................................................................................................................................
384
GAYEMİZ ...................................................................................................................................
386
İYİLİĞİ EMRETME, KÖTÜLÜĞÜ ENGELLEME GÖREVİ ...................................................................................................................................
388
a. Kötülüğe İzin Vermenin Cezası ...............................................................................................................
388
b. İslâm’ı Güzel Öğrenelim! ...............................................................................................................
392
c. Emr-i Ma’ruf, Nehy-i Münker ...............................................................................................................
395
d. Hayra veya Şerre Çağırmak ...............................................................................................................
398
ÖZET ...................................................................................................................................
407
BİBLİYOGRAFYA ...................................................................................................................................
409
3
16. sayfanın 1. resmi
16
ÖNSÖZ