Her farz namazın arkasından kaza namazı kılınabilir mi?

Kardeşimiz bunu niçin soruyor?

Sabah namazından sonra, ikindi namazından sonra mekruh vakitler var. Bir kere öğleden sonra kılınabiliyor, akşamdan sonra kılınabiliyor, yatsıdan sonra kılınabiliyor.

Sadece sabah ve ikindiden sonra farz kaza namazı kılınabilir mi? Kılınabilir. O namazların arkasından nafile namaz kılınmadığı için bu soruyu sormuş kardeşimiz.

Diyor ki:

“—Acaba farz olan namazı da kılamaz mıyız?”

Kılabilirsin. Çünkü o farzdır. O ötekiler gibi değil; nafile namazlar öyle.

“—Kerahat vaktinde de kılabilir mi?”

Kerahat vakti iki çeşittir: Bir, hiç namaz kılınmayan kerahat vaktidir. Güneşin doğmasından İşrak zamanına kadar sabahki bu vakitte, insan farz namazı da kılamaz.

Sabah namazı kılamadı, uyudu kaldı, bir mâni oldu, birden bayıldı, uyandı baktı ki güneş doğmuş, abdest aldı ama o vakitte kılamaz.

Neden? Çünkü o, namaz da kılınmayan kerahat vaktidir.

Bir de “Namaz kılınabilen, ama nafile namaz kılınamayan kerahat vakti” vardır: Sabah namazının edasından güneşin doğuşuna kadar ki zaman, ikindi namazının edasından güneşin batışına kadar olan zaman.

Hiç namaz kılınamayan zamanlardan bir tanesi de güneşin tepeye geldiği zamandır. Ona “zeval vakti” diyoruz. Öğlen vakti, öğlen namazındaki zamandan önceki bir miktar zamandır.

Bu miktar ne kadar? Bazı alimlere göre kırk elli dakikadır, bazı alimlere göre daha kısa bir zamandır. Bazı mevsimlere göre ve bazı bölgelere göre de bu zaman biraz değişir. Gecenin gündüzün uzunluğuna göre, yaza kışa göre de değişir.

O bakımdan biz umumiyetle kırk elli dakika evvelinden itibaren öğle namazından evvel kılmama yönündeyiz. Sabah namazında da güneşin doğmasından işrak vaktine kadarki otuz kırk dakika kılınmaz; akşamleyin de güneş batarken kılınmaz.

Demek ki güneş doğarken, güneş tepedeyken, güneş batarken hiç namaz kılınmayan zamanlar var. Güneş doğarken ki zaman aşağı yukarı garantili, öğlendeki zaman biraz tereddütlü, akşamdaki çok kısa bir zamandır.

Bir de bunun dışında nafile namaz kılınmayan vakitler var:

Sabah namazı eda edildikten sonra daha güneş doğmamış, o zamanki vakit… İkindi namazını eda ettikten sonra daha güneş batmamış, o zamanki vakitte nafile namazlar kılınamıyor ama, farz borçlarını ödeyebilir.