İbn-i Teymiyye ile ilgili değişik yazılarla karşılaştım. Bilgili birisi olmadığım için farklı yorumları değerlendiremedim. Şu anda okumam gereken daha önemli acil konulardan olduğundan bu konuyu araştırmaya vakit ayırmak istemiyorum. İbn-i Teymiyye ile ilgili bilgi verebilir misiniz?


İbn-i Teymiyye Hanbelî mezhebinden bir kimsedir. Çok okumuş, çok tenkitlerde bulunmuş, tenkitlerde isabet ettiği olmuş, hata ettiği olmuş. Her birimiz kendi mezhebimiz büyüklerini okursak, böyle ihtilaflarla uğraşmaktansa büyük alimlerin eserlerini okuyarak çalışmak daha iyi olur.

Geçen gün Şile’de Diyanet’in bir kitabı elime geçti, satın aldım. Muhammed Zâhid-i Kevserî diye bizim dergâhımıza bağlı Düzceli bir büyük alim var. Makàlât diye bir kitabı da Mısır’da neşredilmiş, üç parmak kalınlığında. Mısır alimleri, Ezher’in profesörleri hepsi kendisine hayran. Büyük alim. Onun eserini bizim fakülteden profesör iki kardeşimiz, onlar da benim talebemdi, neşretmişler, tercüme etmişler. Hoşuma gitti. Baktım, ne kadar büyük alimler imiş, ne kadar ince meseleleri incelemişler...

 

İnsan tabii Hicaz’a gidiyor, hac yapmaya gidiyor; Harem-i Şerif’te bakıyorsunuz İmâm-ı Âzam Efendimiz’e hücum ediyorlar veyahut İmam Mâturidî Hazretleri’ne hücum ediyorlar veyahut mezhep taassubu yapıyorlar. Bunlar doğru değil. Onlardan dolayı da birçok kimsenin gönlü böyle bulanıyor, kafası karışıyor;

“—Efendim şu şöyle mi, bu böyle mi?”

Ama bizim alimlerimiz gerçekten yedi-sekiz asır İslâm Alemi’nin en büyük kitlelerine çok büyük hizmetler vermişler ve çok eserler yazmışlardır. Onları bîtaraf olarak okuduğu zaman o iftira gibi tenkitlerin haksız olduğunu görüyoruz.

Mesela İmâm-ı Âzam’ın hadis bilmediğini, mezhebini hadise dayandırmadığını filan söylüyorlar; ama ispat ediliyor ki öyle değil. Şahane kitaplar yazılmış, Nasbu’r-râye gibi eserler yazılmış. İnsan onları okursa yersiz tenkitlerden kurtulur.

Bu gibi şeylerle uğraşmayın. Kendi mezhebimizin büyük eserlerini, herkesin kabul ettiği büyük alimlerin eserlerini okuyun. Meselâ, bu Nasbu’r-râye’yi yazan şahsı herkes çok methediyor, “Çok büyük alim.” diye. Onu okuyun! O zaman göreceksiniz ki Hanefî mezhebinde de bütün hükümler hadîs-i şeriflerden nasıl güzel çıkartılmış, nasıl takvâ esasına göre yapılmış, anlaşılacak.

Prof. Dr. Mahmud Es’ad COŞAN