Prof. Dr. M. Es’ad COŞAN
TABAKÀTÜ’S- SÛFİYYE
SOHBETLERİ
2
23. 01. 1993 - 04. 12. 1993
Hazırlayan:
Dr. Metin ERKAYA
1
2
İÇİNDEKİLER
KAPAK ...................................................................................................................................
1İÇİNDEKİLER ...............................................................................................................
31. ŞAKÎK-I BELHÎ HAZRETLERİ (1) ...................................................................................................................................
27a. Şakîk-ı Belhî Hakkında Bilgi ...............................................................................................................
28b. Asıl Hayır Ahiret Hayrı ...............................................................................................................
36c. Dünyalığın Helâli Hesap, Haramı Azap ...............................................................................................................
45d. Korkulacak Üç Durum ...............................................................................................................
50e. Dünya İle Helâk Olmaktan Sakın! ...............................................................................................................
59f. Ölüme Hazırlıklı Ol! ...............................................................................................................
60g. Tevekkül Nedir? ...............................................................................................................
64h. Takvâ Üç Şeyde Belli Olur ...............................................................................................................
65i. Fakirliğin Alâmeti ...............................................................................................................
672. ŞAKÎK-İ BELHÎ HAZRETLERİ (2) ...................................................................................................................................
70a. Fakirlik Nimeti ...............................................................................................................
72b. Dünya ve Ahiret ...............................................................................................................
77c. Başka Ümmetlerin Müslümanlara Saldırması ...............................................................................................................
82d. Zâhid ve Mütezehhid ...............................................................................................................
85e. Allah’ın Kudretini Bilmek ...............................................................................................................
93f. Ma’rifetullahın Ölçüsü ...............................................................................................................
95g. Vermeyi Sevmek ...............................................................................................................
98h. Nimetten Sonra Yoksulluk ...............................................................................................................
1003. ŞAKÎK-İ BELHÎ HAZRETLERİ (3) ...................................................................................................................................
103a. Zenginlerden Sakın! ...............................................................................................................
104b. Hakîkî Fakirlik Nasıl Anlaşılır? ...............................................................................................................
111c. Allah’a Tam Güvenmenin Alâmeti ...............................................................................................................
112d. Fakirliğin Muhafazası ...............................................................................................................
113e. Tevbenin Açıklaması ...............................................................................................................
114f. Misafir Ağırlamak ...............................................................................................................
116g. Kalbinden Dünyayı Çıkart ...............................................................................................................
118h. Cehennemden Kurtaracak Üç Şey: ...............................................................................................................
120i. Sabır ve Rıza ...............................................................................................................
123k. Makamlardan ve Şehvetlerden Uzak Durmak ...............................................................................................................
125l. Taat ve Ma’sıyet Ehli ...............................................................................................................
1274. EBÛ YEZÎD EL-BİSTÀMÎ HZ. (1) ...................................................................................................................................
129a. Ebû Yezîd el-Bistàmî Hakkında Bilgi ...............................................................................................................
130b. Tebliğ Çalışmalarının Önemi ...............................................................................................................
132c. Ebû Yezîd el-Bistàmî Hz.nin Ailesi ...............................................................................................................
138d. Dünya Sevgisi ve Zühd ...............................................................................................................
140e. Ebû Yezîd el-Bistàmî’nin Vefatı ...............................................................................................................
144f. Fâil-i Hakîkî Allah’tır ...............................................................................................................
1495. EBÛ YEZÎD EL-BİSTÂMÎ HZ. (2) ...................................................................................................................................
164a. Otururken Edebe Riayet ...............................................................................................................
165b. Àrifin Derecesi ...............................................................................................................
168c. Àbid ve Àrifin İbadeti ...............................................................................................................
169d. Güzel İbadet Nasıl Yapılır? ...............................................................................................................
170e. Àrifin İlk Yapacağı ...............................................................................................................
173g. Bâyezid-i Bistâmî Hazretleri’nin Bir İkazı ...............................................................................................................
175h. İlme Uymanın Zor Olduğu ...............................................................................................................
181i. Şehvetin Zararı ...............................................................................................................
184j. Cennet ve Muhabbet Ehli ...............................................................................................................
1866. EBÛ YEZÎD EL-BİSTÂMÎ HZ. (3) ...................................................................................................................................
190a. İlim Öğrenmekte Niyetin Önemi ...............................................................................................................
191b. Ma’rifetullah’ın Kıymeti ...............................................................................................................
194c. Himmet Ehli ve Minnet Ehli ...............................................................................................................
197d. Ma’rifetullaha Ermenin Sebebi ...............................................................................................................
201e. Ahiret Sevinci ...............................................................................................................
203f. Bâyezid-i Bistâmî Hazretleri’nin Bir Duası ...............................................................................................................
206g. Allah’ı Bilmek ...............................................................................................................
207h. Àrifin Alâmeti ...............................................................................................................
209i. Bizzat Allah’ı İstemek ...............................................................................................................
211j. Sevgi ve Teveccüh Allah’tan ...............................................................................................................
2137. EBÛ YEZÎD EL-BİSTÂMÎ HZ. (4) ...................................................................................................................................
218a. Yardım Allah’tan ...............................................................................................................
219b. Bazı Tavsiyeleri ...............................................................................................................
222c. Abidler ve İbadetin Tadı ...............................................................................................................
227d. Allah’ın Zâtı Anlaşılamaz ...............................................................................................................
229e. Ma’rifetullahın Elde Edilmesi ...............................................................................................................
232g. Ne Mutlu Şu Kimseye! ...............................................................................................................
233i. Sünnet ve Farz ...............................................................................................................
235j. Nimet Ezeldendir ...............................................................................................................
2378. EBÛ SÜLEYMAN ED-DÂRÂNÎ HZ. (1) ...................................................................................................................................
239a. Ebû Süleyman ed-Dârânî Hakkında Bilgi ...............................................................................................................
241b. Allah İçin Tevâzu Etmenin Önemi ...............................................................................................................
247c. Tasavvuf ve Tevâzu ...............................................................................................................
252d. Çok Ümitli Olmanın Zararı ...............................................................................................................
256e. Kalp Temizliğinin Önemi ...............................................................................................................
264f. Dünyaya Dalmanın Zararı ...............................................................................................................
2679. EBÛ SÜLEYMAN ED-DÂRÂNÎ HZ. (2) ...................................................................................................................................
270a. Allah’ın Yardımı ve Koruması ...............................................................................................................
271b. Cömertliğin Hayırlısı ...............................................................................................................
275c. Kalpte Dünya Sevgisi ...............................................................................................................
277d. Kalbinin ve Dilinin Aynı Olması ...............................................................................................................
280f. Ölçü: Kur’an ve Sünnet ...............................................................................................................
281g. Dinin Emirleri Dünya İçin de Faydalı ...............................................................................................................
284h. Açlığın Faydası, Tokluğun Zararı ...............................................................................................................
286i. Namazda Yalnız Allah’ı Düşünmek ...............................................................................................................
288j. Razılık Sıfatı ...............................................................................................................
290k. Dünyalığı Dert Etme! ...............................................................................................................
291l. Aile Sorumluluğu ...............................................................................................................
295m. Nefis Muhasebesinin Önemi ...............................................................................................................
30010. EBÛ SÜLEYMAN ED-DÂRÂNÎ HZ. (3) ...................................................................................................................................
304a. Zâhidler ve Tevekkül Ehli ...............................................................................................................
305b. Dindarlığı Hàlis Kılmak ...............................................................................................................
308c. Cennetin Mehri Dünyayı Terk Etmektir ...............................................................................................................
312d. Sadakat ve Huşû ...............................................................................................................
318f. Sıdkın Madeni Zâhidlerin Gönülleridir ...............................................................................................................
319g. Zarar Etmenin Alâmeti ...............................................................................................................
320h. Nefsiyle Mücadele Eden Kimse ...............................................................................................................
322i. Amellerin En Faziletlisi ...............................................................................................................
324j. Ömrün Geçmesi En İyi Vaiz ...............................................................................................................
327k. Kadere İtiraz Etmemeyi Öğrenin! ...............................................................................................................
328l. Allah Korkusu Gafleti Giderir ...............................................................................................................
329m. Kalbin Pası Karın Tokluğudur ...............................................................................................................
330n. Allah’tan Gayrı Şeyleri Gönülden Çıkartmak ...............................................................................................................
332o. Sıdkın Karşılığı ...............................................................................................................
333r. Müslümanlar İçin Ağlamak ...............................................................................................................
33411. MA'RUF EL-KERHÎ HAZRETLERİ (1) ...................................................................................................................................
337a. Ma’ruf el-Kerhî Hazretleri Hakkında Bilgi ...............................................................................................................
338b. Rasûlüllah SAS’in Bir Duası ...............................................................................................................
348c. Sàlihler Çok, Sàdıklar Az ...............................................................................................................
350d. Allah Bir Kulunun Hayrını Murad Ederse ...............................................................................................................
352e. Allah’a Dayan! ...............................................................................................................
354f. Abdestli Olmanın Önemi ...............................................................................................................
355g. Harama Bakmayın! ...............................................................................................................
357h. Hakîkî Vefâ ...............................................................................................................
363i. Gerçek Cömertlik ...............................................................................................................
365j. İyilik ve Şükür ...............................................................................................................
36712. MA’RUF EL-KERHÎ HAZRETLERİ (2) ...................................................................................................................................
369a. Allah’ın Bir Kula Kızmasının Alâmeti ...............................................................................................................
370b. Bazı Yanlış Beklentiler ...............................................................................................................
372c. Mutî Kul Olmanın Sebebi ...............................................................................................................
374d. Dünya Sevgisinin Gönülden Çıkartılması ...............................................................................................................
378e. Muhabbet Nedir? ...............................................................................................................
379f. Fütüvvetin Alâmeti ...............................................................................................................
380g. Ma’ruf-u Kerhî’nin Nefsine Hitabı ...............................................................................................................
385i. Arif ve Nimet ...............................................................................................................
386j. Gönül Hoşluğu ...............................................................................................................
388k. Allah Bir Kulun Hayrını Murad Ederse... ...............................................................................................................
389HÀTEM-İ ESAM HAZRETLERİ (1) ...................................................................................................................................
391a. Hàtem-i Esam Hakkında Bilgi ...............................................................................................................
391b. Duha Namazı Kıl! ...............................................................................................................
39613. HÀTEM-İ ESAM HAZRETLERİ (2) ...................................................................................................................................
404a. Dört Ölüm ...............................................................................................................
405b. Acele Edilecek Beş Şey ...............................................................................................................
413c. Allah Rızasına Ermenin Dört Alâmeti ...............................................................................................................
42514. HÀTEM-İ ESAM HAZRETLERİ (3) ...................................................................................................................................
429a. Allah’a Dayanan Kimse ...............................................................................................................
430b. İhlâs ve Ma’rifet ...............................................................................................................
435c. Sözde ve Amelde Doğruluk ...............................................................................................................
436d. Taatin ve Ma’sıyetin Kaynağı ...............................................................................................................
439e. Mü’minin ve Münafığın Özellikleri ...............................................................................................................
446f. Dört Şeye Dikkat Et! ...............................................................................................................
44915. HÀTEM-İ ESAM HAZRETLERİ (4) ...................................................................................................................................
452a. Herkesin İyiliğini İstemek ...............................................................................................................
453b. Allah’ın Takdirine Razı Olmak ...............................................................................................................
459c. Nasihatini Evvelâ Kendin Tut! ...............................................................................................................
463d. Cihad Üç Çeşittir ...............................................................................................................
465e. Şehvet Üç Çeşittir ...............................................................................................................
467f. Dünyalıktan Kaçınmak ...............................................................................................................
470g. Şeytanın Vesveseleri ...............................................................................................................
472h. Afiyetin Mânâsı ...............................................................................................................
474i. Pişman Olacak Dört Kimse ...............................................................................................................
475j. Aba Giyinmek ...............................................................................................................
478k. Kulluğu Güzel Yapmak ...............................................................................................................
479l. Allah’ı Unutma! ...............................................................................................................
480m. Kalpler Beş Çeşittir ...............................................................................................................
482n. İsyandan Sakın! ...............................................................................................................
483o. Üç Sevgi, Üç Şart ...............................................................................................................
48416. AHMED İBN-İ EBİ'L-HAVÂRÎ HZ. (1) ...................................................................................................................................
489a. Ahmed ibn-i Ebi’l-Havârî Hakkında Bilgi ...............................................................................................................
490b. İnsanın Eceli ve Rızkı ...............................................................................................................
498c. Dünya Sevgisinin Zararı ...............................................................................................................
508d. Ağlamanın En Faziletlisi ...............................................................................................................
512e. Sünnete Uygun Olmayan Amel ...............................................................................................................
513f. Dünya ve Ahireti Bilen ...............................................................................................................
51417. AHMED İBN-İ EBİ'L-HAVÂRÎ HZ. (2) ...................................................................................................................................
516a. Allah’ı Sevmenin Alâmeti ...............................................................................................................
518b. Nefsini Bilmeyen Aldanır ...............................................................................................................
526c. Gaflet ve Kasvet ...............................................................................................................
529d. Hudut Bekçiliği ve Gaza ...............................................................................................................
532e. Allah’ın Sevdiği Kimseler ...............................................................................................................
535f. Kâmil İnsan ve Belâlar ...............................................................................................................
538g. Peygamberlerin Ölümü İstememesi ...............................................................................................................
53918. AHMED İBN-İ EBİ'L-HAVÂRÎ HZ. (3) ...................................................................................................................................
541a. Gönlün Hastalığı ...............................................................................................................
543b. Dünyayı Terk Etmenin Hakîkatı ...............................................................................................................
549c. Gönüldeki Kasvetin Çaresi ...............................................................................................................
550d. Dünya Bir Çöplüktür ...............................................................................................................
553e. Hayırları Gizlemek ...............................................................................................................
554f. Kur’an-ı Kerim’in Tesiri ...............................................................................................................
55719. AHMED İBN-İ HADRAVEYH HZ. (1) ...................................................................................................................................
559a. Ahmed ibn-i Hadraveyh Hakkında Bilgi ...............................................................................................................
560b. Allah’ın Velî Kulları ...............................................................................................................
570c. Gönüller Cevelan Edicidir ...............................................................................................................
573d. Kulluk ve Hürriyet ...............................................................................................................
574e. İki Zıt Bir Araya Gelmez ...............................................................................................................
576f. Ahmed ibn-i Hadraveyh’in Borç İstemesi ...............................................................................................................
577g. Sabır ve Rıza ...............................................................................................................
582h. Sabır ve Şikâyet ...............................................................................................................
585i. Teslimiyetin Tam Olması ...............................................................................................................
58620. AHMED İBN-İ HADRAVEYH HZ. (2) ...................................................................................................................................
590a. Dervişlere Hizmetin Karşılığı ...............................................................................................................
593b. Dua ve Şaşkınlık ...............................................................................................................
602c. En Hayırlı Kaçma Yeri ...............................................................................................................
604d. Ma’rifetullah’ın Hakîkati ...............................................................................................................
606e. Gönüller Bir Kap Gibidir ...............................................................................................................
61321. AHMED İBN-İ HADRAVEYH HZ. (3) ...................................................................................................................................
619a. Nefsini Terbiye Et! ...............................................................................................................
621b. Allah’a En Yakın Kullar ...............................................................................................................
634c. Zâhid ve Zengin ...............................................................................................................
637d. Gafletten Daha Ağır Uyku Olamaz ...............................................................................................................
640e. Rabbimizin Nimetleri ...............................................................................................................
642f. Amellerin Hangisi Daha Faziletli? ...............................................................................................................
6463
12
ÖNSÖZ