Sevmek nasıl ve neyle olur, alâmeti nedir?

Sevmeyi bilememek olur mu, bilmiyorum. Yani sevdi mi insan belli olur, bakışından, duruşundan bile belli olur. “Dertli olan bakışından bellidir.” derler. Ama “Gerçek sevmek, hakikaten sevmiş olmak hangi şartla tahakkuk eder?” diye soruyu biraz değiştirerek sorarsak; gerçek sevmek ittiba ile olur. Yani uymakla olur.

Meselâ, hıristiyanlar Hz. İsa’yı seviyor mu sevmiyor mu? Seviyordur. Çünkü ona karşı duyguları iyidir. Ama Hz. İsa’ya uymadıkları için sevgileri gerçek ve hakiki değildir.

إِنَّ الْمُحِبَّ لِمَنْ يُحِبُّ مُطِيعُ

(İnne’l-muhibbe li-men yuhibbu mutîu) [Seven, sevdiğine itaat eder.] Kişi sevdiğine itaat ederse, iktida ederse, ittiba ederse o zaman sevgi tahakkuk etmiş olur. Hem seviyor hem dinlemiyor; o zaman sevgi kusurlu olmuş olur. Yani hem “Peygamberimizi seviyorum.” diyor hem sünnetini tutmuyor. Hem “Allah’ı seviyorum.” diyor hem kulluk etmiyor.

Sevginin alâmeti nedir? Sevgisinin gereği olan işleri yapmaktır. İttiba etmektir. Büyüklerimiz böyle demiş.