Ayarlar

Yazı tipi boyutu

Satır aralığı

Yazı hizası

Tema

Sayfa kaydırıcı gizle

Arama Sonuçları
İslâm, Tasavvuf ve Hayat

Prof. Dr. Mahmud Es’ad Coşan

411 öne çıkan: (0.42 sn)

22. 07. 1995 - Pensilvanya - U. S. A. -

vazifelerinizi yapacaksınız.

“—Başka insanlar yapmıyor, başka insanlar ihmal ediyor, başka insanlar içki içiyor, başka insanlar namaz kılmıyor... Başka insanlar şöyle, başka insanlar böyle...” Bize başka insanlar lâzım değil, bize Peygamber SAS Efendimiz lâzım!.. Evliyâullahın zihniyeti önemli, alimlerin sözleri önemli... Başka insanlar bizim için örnek olamaz. Kötü insan örnek olmamalı, iyi örnek olmalı!..

Hattâ, Mecelle’de de bir kaide vardır... Mecelle büyük bir hukuk eseridir, Osmanlıların en büyük eserlerinden biridir:

“—Bâtıl makîsün aleyh olmaz! Yâni, bâtıl örnek alınmaz!” “—Efendim, falanca adam şöyle yapmış, ben de öyle yapıyorum.” İyi ama onun yaptığı zaten batıl; sen o batılı ne diye örnek alıyorsun? O örnek olmaz ki... Sen diyebiliyor musun, “Peygamber Efendimiz böyle yapmış, ben de öyle yapıyorum!” diye... Batıl örnek olmaz, hak örnek olur; kötü örnek olmaz iyi örnek olur.

Peygamber yaptıysa, sen de yap! Ama, şeytan yaptıysa, sen yapma!.. Şeytanın yaptığı örnek olmaz. Şeytan, “Ben ondan daha hayırlıyım demiş, Adem AS’a secde etmemiş. Allah da onu cennetten kovmuş. O zaman sen şeytanın yaptığını yapmamak için, kibirlenmeyeceksin. Kibir şeytanın huyudur; kibirlenme, şeytanın yaptığını yapma!..

Her gün zikirleriniz olacak. Niye her gün... Çünkü, zikir dervişin gıdasıdır. Derviş mânevî gıdasını zikirden alır. İnsan yemek yemediği zaman halsiz düştüğü gibi, gıda aldığı zaman kuvvetlendiği gibi, derviş de zikirle kuvvetlenir.

“—Zikri ne zaman yapabiliriz?” Her zaman yapabilirsiniz. Zikrin mecburi bir zamanı olmadığı gibi yasak bir zamanı da yoktur. Bütün gün, istediğiniz bir zaman yapabilirsiniz. Ne zaman işlerinizi bitirirseniz, ne zaman “Oh tamam, işler bitti, şöyle bir kenara oturayım!” diyebiliyorsanız, o zaman yapın zikir vazifenizi...

23. 10. 1995 - Gostar / ALMANYA -

يَا رَبِّ؟ قـَ الَ: إنْ حَمَلْتَهَ ا أُجِرْتَ، وَإِنْ ضَيَّعْتَهَا عُذِّبْتَ . فَ قَالَ: قَدْ

حَمَلْتُهَا بِمَ ا فِيهَ ا؛ فَلَمْ يَ لْبَثْ فِى الْجَنَّةِ، إِلاَّ مَا بَيْنَ صَلاَةُ الأُولٰى

اِلَى الْعَ صْرِ حَتَّى أَخْرَجَهُ الشَّيْطَانُ مِنْهَ ا (أبو الشيخ عن ابن عباس)

RE. 330/8 (Kàle’llàhu azze ve celle) “Aziz ve Celîl olan Allah-u Teàlâ Hazretleri buyurdu ki…”

Bu bir hadis ama böyle başlıyor. Böyle başlayan hadislere hadis-i kudsî derler. Yâni, Allah Peygamber Efendimiz’e bildirmiş, Peygamber Efendimiz de “Allah böyle söyledi.” diye bize bildiriyor. (Li-âdeme) “Adem AS’a şöyle dedi Allah-u Teâlâ Hazretleri:

(Yâ âdemü, innî aradtü’l-emânete ale’s-semâvati ve’l-ardı felem tütıkhâ, fehel ente hàmilühâ bimâ fîhâ) “Ey Adem! Ben emaneti göklere teklif ettim, yere teklif ettim, tâkat getirip yüklenemediler o emaneti... Sen bunu içindeki her şeyiyle beraber yüklenir misin?..” (Kàle: Ve mâ lî fîhâ yâ rab?) “Yâ rabbi, ne var içinde bunun?.. Bana ne fayda var?..” diye sordu.

(Kàle: İn hameltehâ ücirte) “Eğer bu emaneti lâyıkıyla taşıyabilirsin, götürebilirsen; ecr ü sevaba nail olursun! (Ve in dayya’tehâ) Emaneti kaybedersen, yerine getiremezsen, götürülmesi gereken yere kadar götüremezsen, emanete riayet edemezsen; (uzzibte) o zaman da azaba uğrarsın! Emanetin şekli, şartı bu...” dedi.

(Fekàle: Kad hameltühâ bimâ fîhâ) Hazret-i Adem Atamız AS, demiş ki: Tamam, kabul ettim, yüklendim, alıyorum!” demiş. Peygamber efendimiz bildiriyor. Ecre nail olacağım diye Adem Dedemiz heves etmiş.

(Felem yelbes fi’l-cenneti illâ mâ beyne salâti’l-ûlâ ile’l-asr) “İlk namazdan ikindi namazı kadar vakit geçmeden cennette, (hattâ ahracehü’ş-şeytànü minhâ) emâneti götüremedi Adem Atamız,

11. 02. 1992 - Bakırköy / İSTANBUL -

(Kul inna’llåhe lâ ye’muru bi’l-fahşâ’) “Ey Rasûlüm, Allah insanlara kötü şey emretmez!” (A’raf, 7/28) Allah’ın emirlerinin hepsinde bir iyilik vardır.

“—Peki savaşı niye emretti?..” Çünkü, savaş da gerekir.

“—Peki niye boşanma var?..” Çünkü, boşanma evliliğin emniyet subabıdır. Hiç boşanma olmazsa, insanlar intihara gider, bunalıma düşer. Boşanma da bir sebeptir, insanoğlunun mutluluğu için o da bir şarttır. Bazan tahammül edilmez noktalara gelinir, o zaman boşanma da bir nimet olur. Bazan ölüm bir nimet olur, bazan boşanma bir nimet oluyor.

O bakımdan Allah kötü şey emretmez. Emrettiği şeylerin hepsi bir faydaya yöneliktir. O bakımdan İslâm güzeldir, faydalıdır.

Sonra, İslâm havalarda olan bir din değildir... Bulutlarda olan, semalarda olan bir din değildir. Sadece ahiretle ilgilenen bir sistem değildir İslâm... Hasan Ali Yücel hatâ etmiştir. “Din bir duygu, ona kimse ilişmez / Laikliği ben böylece bileyim!” demiş. Yanlış! Sen dini de bilememişsin, laikliği de bilememişsin.

İslâm nedir?.. İslâm hayatın bir yaşanma tarzıdır. İslâm namaz mıdır?.. Sadece namaz değil... Ramazan mıdır?.. Sadece Ramazan değil... Hac mıdır?.. Sadece hac değil...

İslâm, bir hayatın belli bir iman sistemine göre yaşanma tarzıdır. Sabahtan akşama, geceden gündüze, evden işyerine, beşikten mezara kadar insanın her anını ilgilendiren bir sistemdir. İnsanın içinde yaşadığı bir ortamdır İslâm... Yakasına taktığı bir rozet değildir. Üzerine giyip çıkardığı bir libas değildir.

O bakımdan bazı şeyler ibadettir. Şaşarsınız, şaşılacak şeyler vardır, ibadettir. Meselâ, evlilik ibadettir. Karı kocanın evlilik münasebetleri sevaptır. Sükût ibadettir. İyi bir niyet ibadettir. Sadece temenni ediyor, içinden iyi bir şeye niyet ediyor.

Dünyayı da ahireti de, ferdi de cemiyeti de, maddeyi de mânâyı da beraber götürür İslâm...

Prof. Dr. M. Es’ad COŞAN

İSLÂM, TASAVVUF VE HAYAT

Hazırlayan:

Dr. Metin ERKAYA

24. 10. 1995 - Hannover / ALMANYA -

07. PEYGAMBER EFENDİMİZ’İN AHLÂKI

Eùzü bi’llâhi mine’ş-şeytàni’r-racîm.

Bi’smi’llâhi’r-rahmâni’r-rahîm.

El-hamdü li’llâhi rabbi’l-àlemîn... Kemâ yenbağî li-celâli vechihî ve li-azîmi sultânih... Ve’s-salâtü ve’s-selâmü alâ hayri halkıhî seyyidinâ ve senedinâ ve tâci ruusinâ ve üsvetüne’l- haseneti muhammedini’l-mustafâ...

Muhterem kardeşlerim!..

Konuşmayı takip etmek üzere teşrif ettiğiniz için hepinize teşekkür ederim. Allah’ın selâmı, rahmeti, bereketi üzerinize olsun...

Allah’a hamd ü senâlar olsun. Rasûlüne salât ü selâm ederiz.

Allah-u Teàlâ bizi sevdiği kullarından eylesin... Peygamber Efendimiz’in şefaatine nail eylesin...

Peygamber SAS Efendimiz’i lâyıkı vech ile, gerçek cephesi ile, tam anlatabilmek herhalde bir kul için çok zor olan bir şey veya imkânsız bir şey... Allah’ın sevdiği, seçtiği ve Hazret-i Adem’den kıyamet kopuncaya kadar dünya üzerinden gelmiş geçmiş ve gelip geçecek insanların en üstünü olan bir şahsı anlatmak herhalde kolay bir şey değil...

Peygamber SAS Efendimiz’in ahlâkının bizler için çarpıcı, siz

gençler için enteresan, bugünkü kültürle yetişmiş insanlar için şâyân-ı taaccüb kısımlarını anlatmağa çalışacağım.

Rasûlüllah SAS Efendimiz’in ahlâkı bahis konusu olduğu zaman, ahlâk konusunda bir iki söz söylemek lâzım!.. Ahlâkın felsefesi yapılabilir, çok şeyler söylenebilir. Ahlâk toplumsal bir olaydır. Ancak toplumsal ilişkilerde beliriyor, ortaya çıkıyor. İnsan kendi kendine olduğu zaman olan şey değil... Başkalarıyla olan ilişkilerinde, hani insânî ilişkiler diyoruz ya, o ilişkilerde ortaya çıkan bir olay...

O halde Peygamber SAS Efendimiz’in ahlâkını incelediğimiz

KISALTMALAR

SAS : Salla’llàhu aleyhi ve sellem. AS : Aleyhi’s-selâm. RA : Radıya’llàhu anh/ anhâ/anhümâ. Rh.A : Rahmetu’llàhi aleyh. KS : Kaddesa’llàhu sirrahû. RE. : Râmûzü’l-Ehàdîs ME. : Muhtâru’l-Ehàdîs

RS. : Riyàzu’s-Sàlihîn

a.g.e. : Adı geçen eser.

v. : Vefatı. vs. : ve sâire s. : sayfa

(خ) Buhàrî, Sahîh (م) Müslim, Sahîh (د) Ebû Dâvud, Sünen (ت) Tirmizî, Sünen (ن) Neseî, Sünen (ه) :İbn-i Mâce, Sünen (حم) Ahmed ibn-i Hanbel, Müsned

(عب) : Abdü’r-Rezzâk, Musannef

(ط) Tayâlisî, Müsned

(ش) :İbn-i Ebî Şeybe, Musannef

(ع) Ebû Ya’lâ, Müsned

(طب) Taberânî, Mu’cemü’l-Kebîr (طس) Taberânî, Mu’cemü’l-Evsat

(قط) Dâra Kutnî, Sünen (حل) Ebû Nuaym, Hilyetü’l-Evliyâ

PROF. DR. MAHMUD ES’AD COŞAN

(14 Nisan 1938 - 4 Şubat 2001)

14 Nisan 1938 (13 Safer 1357) tarihinde, Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinin Ahmetçe köyünde doğdu. Babası Halil Necâti Efendi, annesi Şâdiye Hanım’dır. Anne ve baba tarafından soyu, Buhàra’dan Çanakkale’ye göç etmiş seyyidlere dayanır. Küçük yaşta iken ailesi İstanbul’a taşındı. 1950’de İstanbul Vezneciler İlkokulu’nu, 1956’da Vefa Lisesi’ni bitirdi. Aynı yıl İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap-Fars Filolojisi Bölümü’ne girdi. Arap Dili ve Edebiyatı, İran Dili ve Edebiyatı, Ortaçağ Tarihi ile Türk-İslâm Sanatı sertifikalarını alarak, 1960 yılında Edebiyat Fakültesi’nden mezun oldu.

Aynı yıl, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde açılan asistanlık imtihanını kazanarak, Klasik-Dinî Türkçe Metinler Kürsüsü’ne asistan olarak girdi. Fakülte yayın komisyonunda iki yıl sekreterlik yaptı. 1965 yılında, XV. Yüzyıl şairlerinden olan Hatiboğlu Muhammed ve Eserleri

konusunda doktora tezi vererek ilâhiyat doktoru ünvanını aldı. 1967-1968 yıllarında Ankara Yükseliş Mühendislik ve Mimarlık Özel Yüksek Okulu’nda Türkçe ve Hümaniter Bilgiler derslerini verdi.

Askerlik görevine Tuzla Piyade Okulunda başladı (15 Ekim 1971). Ağrı Patnos’ta yedeksubay olarak tamamladı (31 Aralık 1972).

1973 yılında, Hacı Bektâş-ı Velî, Makàlât adlı doçentlik tezi ile doçent ünvanını aldı ve Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Türk-İslâm Edebiyatı Kürsüsü’ne öğretim üyesi olarak tayin edildi. 1977-1980 yıllarında Sakarya Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi’nde Türk Dili ve Edebiyatı dersleri verdi. Yurtdışında çeşitli üniversitelerde misafir öğretim üyeliklerinde

24. 10. 1995 - Hannover / ALMANYA -

zaman, Peygamber Efendimiz’in çevresindeki insanlarla ilişkilerini de görmüş olacağız. Bu da bizim için önemli... Hayatımızdaki hareketlere ışık tutacak, kaynak olacak.

a. Ahlâkı Kur’an İdi

Peygamber SAS Efendimiz’in ahlâkı ne idi?.. Hazret-i Aişe Vâlidemiz’e sordular, dediler ki:²⁹ “—Nasıldı Rasûlüllah Efendimiz’in ahlâkı?..”

Çok kısa bir cevap verdi ama, çok güzel bir cevap verdi:

كَانَ خُلُقُهُ الْقُرْآنَ (م. حم. طس. هب. عن عائشة)

RE. 543/6 (Kâne hulükuhü’l-kur’ân) “Rasûlüllah Efendimiz’in ahlâkı Kur’an-ı Kerim idi.” buyurdu.

Hazret-i Aişe Vâlidemiz alim bir insandı. Kadınların hayret edilecek kadar bilgililerinden bir kimse idi. Hattâ ashabdan yaşlı sahabeler, gelip kendisine çok meseleler sorarlardı, hepsini gayet güzel cevaplandırırdı. Fakih bir kimse idi, alime bir kimse idi.

Yeğeni Urve ibn-i Zübeyr bir gün merakla sordu:

“—Teyzeciğim! Ben senin tefsir bilmene şaşmıyorum, hadis bilmene şaşmıyorum, fıkıh bilmene şaşmıyorum; ama şu tıp bilgisini nereden elde ettin?” dedi.

Hz. Aişe gülümseyerek şu cevabı verdi:

“—Ey kardeşimin oğlu Urvecik! Allah Rasulü ömürlerinin sonlarında sık sık hastalanır, kendisine Arap heyetleri gelir dururdu. Her biri bir şey tarif ederdi. Ben de o tariflere göre

²⁹ Ahmed ibn-i Hanbel, Müsned, c.VI, s.163, no:25341; Buhàrî, Edebü’l- Müfred, c.I, s.115, no:308; Taberânî, Mu’cemü’l-Evsat, c.I, s.30, no:72; Beyhakî, Şuabü’l-İman, c.II, s.154, no:1428; Hz. Aişe RA’dan.

Lafız farkıyla: Müslim, Sahîh, c.I, s.512, no:746; Ebû Dâvud, Sünen, c.I, s.426, no:1342; Dârimî, Sünen, c.I, s.410, no:1475; İbn-i Huzeyme, Sahîh, c.II, s.171, no:1127; İbn-i Hibbân, Sahîh, c.VI, s.292, no:2551; Beyhakî, Sünenü’l- Kübrâ, c.II, s.499, no:4413; Neseî, Sünenü’l-Kübrâ, c.I, s.168, no:425;

İbn-i Sa’d, Tabakàt, c.I, s.364; İbn-i Asâkir, Târih-i Dimaşk; c.III, s.382; Hz. Aişe RA’dan. Kenzü’l-Ummâl, c.VII, s.255, no:¹⁸³⁷⁸ ve s.380, no:18718.

03. 12. 1995 - Essen / ALMANYA -

14. TEBLİĞ VE İRŞAD GÖREVİ

Eùzü bi’llâhi mine’ş-şeytàni’r-racîm.

Bi’smi’llâhi’r-rahmâni’r-rahîm. El-hamdü li’llâhi rabbi’l-àlemîn... Kemâ yenbağî li-celâli vechihî ve li-azîmi sultânih... Ve’s-salâtü ve’s-selâmü alâ hayri halkıhî seyyidinâ ve senedinâ ve tâci ruusinâ ve üsvetüne’l- haseneti muhammedini’l-mustafâ...

Çok muhterem misafirlerimiz!

Değerli, muhterem kardeşlerim!..

Allah-u Teâlâ Hazretlerinin selâmı, ihsânı, ikrâmı dünyada, ahirette üzerinize olsun...

Onun seçkin kulu Muhammed-i Mustafâ’sı, Habîb-i Edîbine sonsuz salât ü selâmlarımızı, tahiyyat ve ihtiramlarımızı arz ederim.

a. Cemaatte Rahmet Var!

Peygamber SAS Efendimiz buyuruyor ki:

“—İki müslüman bir araya gelirse, Allah birinden ötekisini, ötekisinden berikisini mutlaka faydalandırır.” İki müslüman karşılaşırsa, iki el gibidir; birbirlerini yıkar, temizler, pak eyler. Tek el yıkama işinde yarım kalır, kendi dışını yıkayamaz. Ama, iki el olunca birbirlerini yıkıyor, temizliyor. O iki el gibi birbirini temizler.

Peygamber SAS efendimiz buyurmuşlar ki:⁶⁰

⁶⁰ Ahmed ibn-i Hanbel, Müsned, c.IV, s.278, no:18472; Beyhakî, Şuabü’l- İman, c.VI, s.516, no:9119; Kudàî, Müsnedü’ş-Şihâb, c.I, s.43, no:15; Ebü’ş-Şeyh, el-Emsâl fi’l-Hadîs, c.I, s.149, no:111; İbn-i Ebî Àsım, es-Sünneh, c.I, s.104, no:81; Nu’mân ibn-i Beşîr RA’dan.

Ukaylî, Duafâ, c.IV, s.429, no:2058; Hz. Aişe RA’dan.

Deylemî, Müsnedü’l-Firdevs, c.III, s.628, no:5962; Câbir ibn-i Abdullah RA’dan.

Mecmaü’z-Zevâid, c.V, s.392, no:9097; Kenzü’l-Ummâl, c.VII, s.934, no:20242; Keşfü’l-Hafâ, c.II, s.57, no:1074; Câmiu’l-Ehàdîs, c.XII, s.66, no:11451.

11. 02. 1992 - Bakırköy / İSTANBUL -

01. İSLÂM NEDİR?

Eùzü bi’llâhi mine’ş-şeytàni’r-racîm.

Bi’smi’llâhi’r-rahmâni’r-rahîm.

Çok muhterem misafirlerimiz!

Değerli, muhterem kardeşlerim!..

Allah-u Teâlâ Hazretlerinin selâmı, ihsânı, ikrâmı dünyada, ahirette üzerinize olsun...

Onun seçkin kulu Muhammed-i Mustafâ’sı, Habîb-i Edîbine sonsuz salât ü selâmlarımızı, tahiyyat ve ihtiramlarımızı arz ederim.

Çok büyük, çok önemli, çok hayâtî, çok tatlı bir konu üzerinde konuşmak istiyorum: Genel olarak inanç ve inançların en üstünü olan İslâm; İslâm’ın özellikleri, bize emrettikleri, bizim müslüman olarak yapmamız gereken konular üzerinde...

a. En Önemli Konu

En önemli konu din konusudur. Çünkü, öteki konuların hepsi sadece dünya ile ilgilidir. Hattâ dünyanın bir bölümüyle ilgilidir. Meselâ tabiatla ilgilidir, meselâ sıhhatle ilgilidir. Ama din, hem dünya hem ahiretle ilgilidir.

Dünya küçücüktür ama, fezâ sonsuzdur, uçsuz bucaksızdır. Aralarında sonsuz büyüklük farkı vardır. Dünya ile ahiret de öyledir. O bakımdan insanın ahiretini düşünen, bahis konusu eden bir mesele elbette, en büyük meseledir. Çünkü sonsuz büyük bir istikbâli ilgilendiriyor.

Bu konu insanlığın müşterek konusudur. Her toplumda bir inanç sisteminin teşekkül etmiş olduğunu dinler tarihinden

Prof. Dr. M. Es’ad COŞAN

İSLÂM, TASAVVUF VE HAYAT

Hazırlayan:

Dr. Metin ERKAYA

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ