Resim çekinmek haram mıdır? Evde albümde saklamak olur mu?
Resim çekinmek haram değildir. Din alimlerinden bazıları bunun aleyhinde bulunuyorlar. Meselâ Mekke’de, Harem-i Şerif’e fotoğraf makinesi sokturmazlar, resim çektirtmezler. Ama kendileri çekerler, dağıtırlar; Mekke’nin resmi, Kâbe’nin resmi, Ramazan’da secde hâlinde insanların resmi, duvarlarda görüyoruz. Onlar çekiyor, resmen televizyonlarında kendi adamlarına çektirtiyorlar. Belki şundan: Devlet müsaade ediyor; Harem’i idare eden diyânet mensupları doğru görmüyorlar. O yaptırmamaya çalışıyor ama elinden gelmeyince, herkese de engel olamıyor, diyebiliriz.
Belki bu konunun ihtilaflı olmasının sebebi şudur: Resim yapmak ve heykel yapmak İslâm’da haramdır. Heykel kesinlikle haramdır. Resimde de canlı insan resmi, hayvan resmi yapmak konusunda haramlık vardır. Çiçek yaparsa haram değildir. Meselâ, bir manzara resmi yaparsa, o haram değildir.
Neden? O yaptığı canlı hayvanın sureti için Allah âhirette o ressama veya heykeltıraşa; “Onu yaptın, haydi canını da ver bakayım!” diyecek, azaplandıracak diye, bildiriliyor.
Onun için suret yapmak, heykel yapmak haram olduğundan “Fotoğraf da haram mı?” denilmiş. Bazıları buna karşı diyorlar ki:
“Fotoğraf makinesi resim yapmak gibi değildir. Fotoğraf makinesinde mercekten ışık geçiyor, Allah’ın yarattığı ışık kağıdın üstüne aksediyor, orada tesir bırakıyor. Binâen aleyh, bu akstir; havuza, aynaya ışınların aks etmesi gibidir, mahzuru yoktur.”
Bu uzun münâkaşalardan sonra bizim görüşümüze gelelim:
Bugün fizikte, kimyada, biyolojide, tıpta vesairede resmin, fotoğrafların önemi çok artmıştır. Tedavide önemi vardır, ilimde önemi vardır. Onun için resmin hepsi haram değildir.
Ama insan resmi olup da sağ olsa, şu kadar miktarı yaşayabilecek şekilde boy resmi gibi olursa, o doğru değildir. Çünkü ecdâdına hürmetten, bazı kimselere sevgiden saygıdan yavaş yavaş onlara tapınmaya doğru gitmiştir tarih boyunca insanlar. Böyle bir durumu engellemek için İslâm bunu uygun görmüyor. Binâen aleyh, boy resimleri, insan resimleri, elle yapılanlar tehlikelidir, günah olma ihtimali vardır.
Fotoğraflar ihtilaflıdır. “Akistir” diyenler “mahzuru yoktur” demiş oluyor. Akis de olsa yine tapınmaya, hürmete doğru götürebilir diye, “mahzur vardır” diyenler oluyor. Binânen aleyh, mümkün olduğu kadar, ihtiyaç yoksa yapmamaya çalışmalıdır. “Belki mahzurludur” diye sakınmak ihtiyata uygundur.
Ama tamamen fotoğraftan da insanları soyutlayamayız çünkü ilim; tabiat ilimleri, biyoloji, fizik, kimya fotoğraf üzerine dönüyor. Tapu muameleleri ve saire bir sürü işlemlerde mecburiyet oluyor. Mecburiyet olan yerlerde müsaade olur. İslâm’ın genel kâidesi böyledir.
Evde albümde saklamak, tabii duvara asmaktan iyidir. Duvara asarsan; “Bu benim babamdı, dedemdi... Bu benim karımla düğün günü çektiğim resimdi...” Karı koca resmini koyuyor. Olmaz. Mesela kadın açıkken resmini çekmişse, saçı görünüyorsa o resim dünyada mevcut olduğu müddetçe —kadın ölse gitse bile— onun cezası ona gelir.
Çekilen resim bir kere haram bir şekilde olmamalı. Haram yerleri, saçları, göğüsleri, kolları filan görülecek gibi olmamalı. İkincisi de, boy resimlerini asmak doğru değildir.