Bir işyerine girdim. Kitap satıyoruz. Peşin alırsan 50 bin; taksitle alırsan şu kadar peşin, kalanı üç ayda şu kadar gibi diyoruz. Bu durumda peşine nazaran fiyat biraz artırıyor. Bu aradaki fark faiz sayılır mı?

Not: Hiç satış yapmadım, şimdilik satış kurslarına devam ediyorum. Gerekirse, haramsa bu işi bırakabilirim.

Cevap: Allah razı olsun. Bu kardeşimizin çok güzel soruş tarzı var. Yani bir işi yapıp da ondan sonra sormuyor, başından niyet ediyor. Aferin, çok güzel! Allah razı olsun. Bu hususu biz büyük hocalara sorarak, ulemâdan fikirlerini alarak, fetvalar alarak mecmuamızda yazmıştık. İstanbul’da bu hususta toplantı yapmıştık; bu tarzda satmanın mahzuru yok.

“—Neden” diyor, sebebini izah edeyim. Şimdi siz bir dükkâna giriyorsunuz, diyorsunuz ki;

“—Bu palto kaça?”

“—Yirmi beş bin lira.”

“—Yirmi bin lira olmaz mı?”

“—Yok, idare etmez. Yirmi iki bin liraya verebilirim.”

“—Yok yok, 20 bin lira vereyim.”

“—Hayır olmaz.”

“—Peki hadi bin lira daha vereyim; 21 bin lira olsun.”

“—Peki hadi öyleyse al.”

Ne oldu? Yirmi beş dendi, 20 dendi, bilmem ne dendi. Bu pazarlık oluyor. İlk satış meclisinde konuşma, pazarlık oluyor. O zaman konuşabilir, şartları değiştirebilir söyleyebilir insan. Der ki;

“—Bu kitabı nasıl alacaksın? Peşin alacaksan şu fiyata, şöyle alacaksan fiyat şöyledir şöyledir diyebilir. Diyebilir diyor ulemamız. Sorduğunuz meselenin aslı böyle.

Amma meselâ dedi ki;

“—Ben bunu altı ayda ödeyeceğim.”

“—Pekiyi o zaman fiyatı şudur.”

“—Pekiyi yaz senetleri.”

Yazdı, imzaladı. Altı ay içinde ödeyemedi. Oldu dokuz aylı, ödeme uzadı. ”O halde üç aylık şu kadar daha artırım.” diyemez. O arttırma faiz olur.

Neden? İlk pazarlık meclisi değil ki bu. İş bitti, borç sabit. Borcun üzerine vade, üzerine fark koyuyor. O zaman faiz oluyor.

Anlatabildim mi? Meselenin inceliği burada; ilk mecliste konuşmak pazarlıktan sayılır bir mahzuru yoktur. Takarrur etmiş olan borcu; vadenin değişmesinden dolayı değiştirmek olmaz. O zaman faiz olur.

Allah dinde anlayış nasip etsin cümlemize. Rızasına uygun yaşamayı güzel ameller işlemeyi nasip eylesin.