05. TASAVVUFUN ESASLARI: TAKDİM
Prof. Dr. M. Es’ad COŞAN
Bi’smillahi’r-rahmâni’r-rahîm.
Velînîmet-i bi-minnetimiz, aziz şeyhimiz Kutbü’l-ârifîn ve Gavsü’l-vâsılîn Bursalı Seyyid Mehmed Zâhid Kotku —
kaddesa’llahü sırrahu ve nevvere dârîhahû ve rahimehû rahmeten vâsiaten ve a’tàhu dereceten âliyeten sâmiyeten— Hazretleri’nden bize vâsıl ve müntakil ve müntehî bulunan turûk-u aliyyemizden biri de Sühreverdî Tarîkat-i Şerîfesidir ki, müntesibi olmakla iftihar ve mübâhât eyler, yüce Rabbimiz’e hadsiz hamd ü senâlar, sonsuz şükürler ederiz.
Ya Rabbi! Senin nimetlerine şükrümü hakkıyla nasıl îfâ edebilirim ki, bağış ve lütuflarını saymakla bitiremem. Nimetlerinin en büyüğü, hiç şüphesiz, iman ve İslâm, ihsân ve irfân nimetidir; çünkü bu, saadeti dâreynin şart ve anahtarıdır. Bize daha nice nimetler verdin, dâimî ihsan ve ikramlar ediyorsun; hem, her güzeli ve her mükemmeli yaratan sensin, kudretine, san’atına, hikmetine son yok; her medh ü senâ sonunda sana gider ulaşır. Sen, her kemâl sıfatına sahip, her noksan ve kusurdan münezzeh ve mukaddes, berî ve müteâlîsin; mümin kullarına, afv edici, ayıb örtücü, lutf edici, bahş edicisin; bizleri dünyada ve ukbâda rahmetine erdir, rızâna vâsıl eyle... Firdevs-i A’lâ’na, sâdât ve meşâyihimiz, pîrân ve mürşidlerimiz, ihvanı muhlisînimiz, yârân-ı sâdıkînimiz, âba u ecdâdımız, ümmehât u ceddâtımız, akrıbâ ü teallükâtımız ile bi-gayri hisâb dahil eyle... Rü’yet-i cemâl-i bâ- kemâlinle taltif ü tekrîn ü teşrîf eyle... Habîb-i edîb-i necîb i Muhammed-i Mustafâ’nın şefaatına mazhar, sohbetine mahrem, cennette komşuluğu ile mesrur u müşerref ü mükerrem kıl... Min fadlike yâ Rabbi! Ve bi-câhihî indeke, salla’llahu teàlâ aleyhi ve âlâ âlihî ve sahbihî ve men tebiahû bi-ihsânin ecmaîn.
Sühreverdiyye Tarikatımızın pîri, Şihâbü’d-dîn Ebû Hafs Ömer
ibn-i Muhammed es-Sühreverdî Hazretleri’dir; kaddesa’llahu sırrahû ve neffeana’llàhu min füyûzâtihî, kudsiyyâtihî ve berekâtih... Şeyh’ül-İslâm, Şeyh’üş-şüyûh, el-imâm... gibi yüceltici sıfatlarla anılan bu mübarek büyüğümüz 539-632 hicri, yâni 1144-1234 mîlâdî yılları arasında Bağdat yöresinde yaşamış idi. Pâk soyu Ebû Bekr es-Sıddîk —radıya’llahu anh— Hazretleri’ne dayanır. Hayatı boyunca çok hürmet ve izzet görmüştür. Zamanın halifesi daima ziyaretine gelir, her işinde kendisiyle istişare ederdi. Birçok defalar halifenin sefiri ve elçisi sıfatıyla civar devletlere seyahati olmuş, Abdülkadir-i Geylânî ve Şeyh-i Ekber Muhyiddîn-i Arabî Hazretleri gibi meşhur âlimler, eşraf ve a’yân, ümerâ ve salatîn ile görüşmüştü. Akaid, tefsir ve fıkıh ve tasavvuf üzerine birçok eseri vardır ve bilhassa ilm-i hadîste temâyüz etmiştir. Meselâ: Meşhur hadis alimlerinden, et-Tergîb ve’t-Terhîb adlı eserin sahibi el- Münzirî, kendisinden icazetli idi.
Şeyh-i Ekber Hazretleri onun hakkında:
“—Baştan ayağa kadar sünnet-i seniyye-i nebeviyye ile dopdolu
bir zat-ı muhterem.” diye medihte bulunmuşlardır.
Gerçekten de sağlam akîdeli sünnî tasavvufun, İslâm tarihindeki gözde mümessillerindendir. Hal-i hayatlarında bid’at ehline hiç yüz vermemişlerdir. Zühd ü takvâ ile örnek bir hayat yaşamışlar, ele geçeni fukara ve dervişlere tasadduk etmişlerdir. Vefatlarında, evlerinde kendisini kefenleyecek bir miktar bez bile bulunmaması ne ibretli ve ma’nîdârdır!
En meşhur eseri Avârifü’l-Maârif, yüzyıllar boyu tekkelerde ders kitabı gibi okutulmuştur. O, bu eserini tasavvufun çok zarurî ve elzem, makbul bir ilim, Rasûlüllah —salla’llahu aleyhi ve âlihî ve sellem— Hazretleri’nin hayatı, ahlâkı ve sünneti yolu olduğunu göstermek ve öğretmek maksadıyla kaleme almıştır.
İlim ve irfân sahibi, çok değerli kardeşlerimiz tarafından tercümesi sunulan bu mühim ve güzel eseri sizlere sunmakla bahtiyârız. Çünkü böylece, hem bu büyüğümüze bağlılığımız naçiz bir hürmet ve hizmet nişanesi olarak arz edilmiş; hem ihvan ve yârânımıza, mensubu olmakla huzur ve sürûr duyduğumuz nurlu bir tarikatımız tanıtılmış; hem de günümüzdeki tasavvuf meraklılarına (ve hattâ bazı tarikat muarızlarına) irfanî bilgiler ve ilmî cevaplar sunulmuş oluyor.
Yüce Rabbimiz bu kıymetli, kaynak eseri, cümlemize, rahmetine mazhar olma ve rızasını kazanma vesîlesi eylesin!..
Âmîn, bi-hürmeti Seyyidi’l-mürselîn, salla’llàhu aleyhi ve âlihî ecmaîn, ve selleme teslimen kesiran ilâ yevmi’d-dîn...
(Tasavvufun Esasları, Şihàbü’d-dîn Sühreverdî, Terc: İrfan Gündüz, Kâmil Yılmaz, Vefa Yayıncılık, İstanbul 1990)