İLİM ZİHNİYETİ VE KALKINMA İLİM VE SANAT MART 87 Prof. Dr. M. Es'ad COŞAN İleri ülkeler, ilmi ve teknolojik gelişmelerin sağladığı üstün konfor ve refahı yaşıyor, tabiatı ve uzayı fethe çalışıyor. Biz de milletçe yıllardır kalkınma çabası içindeyiz. Beraber yola çıktığımız birçok ülke bizi geçti. Biz gerilerde kaldık. Çünkü haklı tenkitleri dinlemiyor, hatalı tutumlarda inat ve ısrar ediyoruz. Bilindiği gibi ilerlemek ve yükselmenin maddi, manevi, ferdi, içtimai, iktisadi, siyasi ve kültürel birçok şartı vardır. Bunların, hele manevi ve kültürel faktörlerin görmezlikten gelinmesi, hamleyi daha başından başarısızlığa mahkum eder. İlerleme, kalkınma ve yükselmenin sonsuz değerli, vazgeçilmez şartı, her yönü ve çeşidi ile, gerçek ilimdir. İlmin ana kaynağı ise, hiç şüphe yok ki, sağlıklı düşünme ve ilim zihniyetidir. İlmin zihniyeti olmadan yapılan çalışmalar, çarpık sonuçlara götürür. Herçeşit problemimizin çözümünde aklı, mantığı, ilim zihniyetini esas almalı, önyargı, sabit fikir, taassup ve şartlanmaları terk etmeliyiz. Ülkemizde maalesef bu ortamı sağlayabilmiş değiliz. Birçok etkili ve yetkilimiz, idarecimiz, aydınımız, basınımız ve halkımız gayr-i ilmi, gayr-i makul kanaatlerle ve katı şartlanmalar içindedir. Bunları kıramazsanız, bazı konuları hiç konuşamazsınız; çünkü korkunç yasaklar vardır. Ehliyetsizleri, kötüleri makamından atamazsınız, çünkü menfaat şebekeleri habire örgütlenmişlerdir, saçma mevzuatın himayesi altındadırlar.

Basındaki şu son irtica münakaşalarına bakınız. Bazı aydınların din ve vicdan hürriyetine, evrensel insan haklarına, demokrasiye, bütün şartlarıyla gerçekten inanmadıklarını, ayrıca kendilerinin yıllarca savurdukları fikirlere ters düştüklerini hayretle göreceksiniz. Üniversitedeki türban yasaklamasına ve bunun meşru göstermek için yapılan açıklamalara, yorumlara, baskılara bakınız! Bir yığn tezat, tenakuz, ilim sefaleti ve vicdan katılığı! Bazı ilim adamlarının ve halkın, yapılan çeşitli haksızlıklara rağmen vurdumduymazlığına ve suskunluğuna bakınız! Bu medeni cesaret yoksunluğundan başka nedir? Kendisine gelen bazı şik(yet dilekçelerini işleme dahi koymadan reddeden Danıştay'ın tutumu hangi hukuk anlayışı ile bağdaşır! Milletvekilleri ve yetkili merciler niçin milletin sesine kulak verip, isteğini yerin getirmezler? Halkın din( inançlarına göre yaşamasını, giyinmesini, müesseseler kurmasını engellemek ilericilik midir? Bu menfi vasatta ilim ve dolayısıyle ilerleme ve yükselme olamaz. Milletçe bu şartları değiştirmek ıslah etmek zorundayız. Bu hususta bütün iyi niyetli aydınlar birleşmeli ve işbirliği yapmalı. Hepimiz, her türlü yobazlığın, terbiyesizliğin karşısına mertçe çıkabilmeli yüksek bir medeni cesaretle hakkın ve haklının yanında yer alabilmeliyiz. Zalimin, cahilin, edepsizin, mütecavizin hakimiyetini ve hücumunu engelleyecek, müessir ve caydırıcı kuvvetli bir efk(r-ı umumiye kurmak şarttır. Çünkü ilim ihtimama, marifet iltifata tabidir. Eğitimin her seviyesinde insanımıza sevgiyi, hoşgörüyü, ilim zihniyetini vermekte çok titiz davranmalıyız. Herkes hakka ve hakikate bağlılığı aklın, mantığın, vicdanın, tefekkürün, muhakemenin değerini bilmeli, serbest ve sağlam düşünmenin metodunu iyi öğrenmeli, herşeyin doğru ve güzel olanına uymanın zevkine ve lezzetine ermelidir. Maddeten ve ma'nen yükselmenin gerçek yolu ve sağlam temeli budur.