26. CUMA GÜNÜ YAPILACAK İŞLER
Eùzü bi’llâhi mine’ş-şeytàni’r-racîm.
Bi’smi’llâhi’r-rahmâni’r-rahîm. El-hamdü li’llâhi rabbi’l-àlemîn... Ve’s-salâtü ve’s-selâmü alâ seyyidinâ muhammedin ve âlihî ve sahbihî ve men tebiahû bi- ihsânin ilâ yevmi’d-dîn. Emmâ ba’d. Fekàle’n-nebiyyü SAS:
Muhterem kardeşlerim!
Allah’ın selâmı rahmeti, bereketi, ihsanı ve ikramı dünyada ve âhirette cümlenize nasib ve müyesser olsun… Rabbimiz Teàlâ ve Tekaddes Hazretleri ibadetlerimizi, taatlerimizi kabul eylesin…
a. Cuma Gününün Önemi
Bugün Cuma günü olduğu için, sabah namazından sonra Evrâd-ı Şerîf’imizin bir kısmını okuyarak zamanımızı duayla, evrad ile geçirdik.
Peygamber SAS Efendimiz buyurmuşlar ki:46
خَيْرُ يَوْمٍ طَلَعَتْ عَليْهِ الشَّمْسُ يَوْمُ الْجُمُعَةِ (حم. م. ت.
عن أبي هريرة)
(Hayru yevmin taleat aleyhi’ş-şemsü yevmü’l-cumuati) “Cuma günü üzerine güneşin doğduğu günlerin en hayırlısıdır.”
Haftanın en mübarek günü cuma günüdür, müminlerin bayramıdır. Peygamber SAS Efendimiz başka bir hadis-i
46 Müslim, Sahih, c.IV, s.326, no:1410; Ahmed ibn-i Hanbel, Müsned, c.II, s.418, no:9399; İbn-i Hibban, Sahih, c.VII, s.7, no:2772; Ebu Avane, Müsned, c.II, s.128, no:2543; Ebu Ya’lâ, Müsned, c.XI, s.176, no:6286; Nesei, Sünenü’l-Kübra, c.I, s.517, no:1662; İbn-i Asakir, Mu’cem, c.II, s.216, no:1536; İmam Malik, Muvatta’, c.II, s.150, no:364; Ebû Hüreyre RA’dan. Kenzü’l-Ummal, c.VII, s.710, no:21050; Camiü’l-Ehadis, c.XII, no:12158.
şeriflerinde de buyurmuşlar ki:47
خَمْسُ لَيالٍ لََ تُرَدُّ فِيهِنَّ الدَّعْوَةُ : أوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ رَجَبٍ، وَلَيْلَةُ
النِّصْفِ مِنْ شَعْبانَ، وَلَيْلَةُ الجُمُعَةِ، وَلَيْلَةُ الفِطْرِ، وَلَيْلَةُ النَّحْرِ
(كر. عن أبي أمامة)
ME. 568 (Hamsü leyâlin lâ türeddü fîhinne’d-da’vetü) “Beş gece vardır ki, o gecelerde yapılan dualar asla reddedilmez, kabul olunur.” Allah-u Teàlâ Hazretleri lütf u keremiyle, o gecelerde dua edenlerin dualarını kabul eder. Bunlar:
1. (Evvelü leyletin min receb) “Receb ayının ilk gecesi.” 2. (Ve leyletü’n-nısfı min şa’bân) “Şa’ban ayının ortası olan gece. Yâni Berat Kandili.” 3. (Leyletü’l-cumuah) “Cuma gecesi. Yâni perşembeyi cumaya bağlayan gece, her hafta kavuştuğumuz, karşılaştığımız bir gece.” 4. (Ve leyletü’l-fıtr) “Fıtr gecesi. Yâni, Ramazan bitiyor, ertesi gün Ramazan Bayramı olacak, o gece dualar kabul olur.”
5. (Ve leyletü’n-nahr) Nahr da, kurban etmek demek. Kurban Bayramı olacak gece. Yâni hacıların Arafat’tan gelip Müzdelife’de geceledikleri, ertesi gün Kurban Bayramı olan gece.
Bu beş gece çok önemli. Çünkü dualar kabul oluyor, reddedilmiyor. Dört tanesi senenin belli bir zamanında senede bir defa insanın karşısına gelen geceler. Ama birisi cuma gecesi, her hafta geliyor el-hamdü lillâh… Onun için cuma gecesi ve gündüzü bizler için Allah’ın çok büyük bir lütfudur.
47 İbn-i Asâkir, Târih-i Dimaşk, c.X, s.408, no:2603; Deylemî, Müsnedü’l- Firdevs, c.II, s.196, no:2975; Ebû Ümâme el-Bâhilî RA’dan. Beyhakî, Sünenü’l-Kübrâ, c.III, s.319, no:6087; Ebü’d-Derdâ RA’dan. Beyhakî, Şuabü’l-İman, c.III, s.342, no:3713; Abdürrezzak, Musannef, c.IV, s.317, no:7927; Abdullah ibn-i Ömer RA’dan.
Câmiü’l-Ehàdîs, c.XII, s.310, no:11979.
Hz. Ali Efendimiz’in hafızası zayıftı, duyduklarını unutuyordu, buna üzülüyordu:
“—Yâ Rasûlallah benim hafızam zayıf unutuveriyorum.” dedi.
Onun üzerine Peygamber Efendimiz ona bazı dualar öğretti: “—Cuma gecesi kalk, teheccüd namazı kıl, bu duaları oku!” dedi.
Ondan sonra hafızası çok kuvvetlendi.
Cuma gecesi bereketli, hayırlı mübarek bir gecedir. Gündüzü hayırlı, mübarek nurlu bir gündüzdür, sevabı çoktur.
Cuma günü yapılacak işlerin başında Cuma namazı kılmak gelir. Cuma namazını Allah-u Teàlâ Hazretleri müminlerin erkeklerine farz kılmıştır. Mazeretsiz olarak üç defa Cuma namazını kılmayan bir müslümanın kalbi mühürlenir, kapatılır, cezalandırılır. Onun için Cuma’yı kılmaya çok dikkat etmek, gayret etmek, himmet etmek lazım gelir. Cuma kılmayı çalışmalıdır.
b. Cuma Günü Gusletmek
Cuma günü yapılacak mühim işlerden birisi de gusül abdesti almaktır. Tepeden tırnağa gusül abdesti alırsınız. Peygamber SAS Efendimiz buyurmuşlar ki:48
اِغْتَسِلُوا يَوْمَ الْ جُمُعَةِ! فإِنَّهُ مَنِ اغْتَسَلَ يَوْمَ الجُمُعَ ةِ، فَلَهُ كَفَّارَةُ مَا
بَيْنَ الجُمُعَةِ إلى الجُمُعَةِ، وَزِيَادَةُ ثَلَثَ ةِ أيَّامٍ (طب. عن أبي أمامة)
(İ’teselû yevme’l-cumuati) “Cuma günü guslediniz! (Feinnehû meni’ğtesele yevme’l-cumuati) Muhakkak ki, kim cuma günü inanarak, sevabını Allah’tan bekleyerek gusül abdesti alırsa...” Boy abdesti alıyor, temizleniyor, yıkanıyor yâni. “Öyle bir abdest alırsa, (felehû keffâratün mâ beyne’l-cumuati ile’l-cumuati) geçen cumadan bu cumaya kadarki işlenmiş günahlara kefaret olur; (ve ziyâdetü selâseti eyyâm) bir de üç gün ziyadesiyle. Yâni, geçmiş haftanın günahları üç gün ziyadesiyle affolunur.” diye müjdeliyor.
On gün eder, geriye doğru on günün günahı affedilmiş oluyor. Bu bakımdan, cuma günü gusül abdesti almaya dikkat etmek lazım!
c. Camiye Erken Gelmek
Cuma namazına camiye erken gitmek iyidir. En temiz bayramlık elbiselerini giyerek, güzel kokular sürünerek, tertemiz bir şekilde cumaya erken gitmelidir.
Cuma gününde camide konuşulmaz. İmam hutbeye çıktığı zaman konuştu mu, lağıv yapmış olur, cumanın sevabı iptal olur. Yanındaki birisi konuşuyorsa “sus” bile denmez. Öyle dediği zaman kendisi de konuşmuş olduğundan onun da sevabı iptal
48 Taberânî, Mu’cemü’l-Kebîr, c.VIII, s.178, no:7740; Taberânî, Müsnedü’ş- Şâmiyyîn, c.II, s.40, no:881; İbn-i Ebî Hàtim, İlel, c.I, s.208, no:601; Ebû Ümâme RA’dan. Kenzü’l-Ummâl, c.VII, s.1290, no:21242; Mecmaü’z-Zevâid, c.II, s.389, no:3057; Câmiü’l-Ehàdîs, c.V, s.135, no:3874.
olduğundan pür dikkat Cuma hutbesini dinlemek lazım gelir.
Cumanın dinlenmesinde hiç konuşma, fısıltı olmamalı. Rahat bir şekilde oturup da uykuya şekerlemeye dalmamalı çünkü umumiyetle insanlar Cuma gününden başka vakit yokmuş gibi, mübarek Cuma saatinden başka bir zaman yokmuş gibi hatip hutbeye çıktı mı o da şöyle bir rahat bir yere oturdu mu başlar şekerleme yapmaya, uyumaya başlar. “—Şekerleme ne demek?” Şekerleme mutfakta yapılan bir tatlı değil, oturduğu yerden uyuklamak demek. Gözünü kapatır, takvasından filan değil, tembelliğinden gözünü kapatır, ondan sonra uyuklar. Şeytan uyku getirir.
Hayır! Dikkatli bir şekilde oturacak, gözünü dikecek hatibe ve Allah’ın emirlerini, hatibin hutbesini can kulağıyla dinleyecek. Hutbe farzdır, hutbeyi dinlemek lazım gelir. Bu önemli bir şey.
Cuma günü kabir ziyareti yapılır. Veyahut geçmişlerin ruhlarına hediyeler gönderilir. Biz Yâsîn Sûresi’ni okuduk, mevtamızın ruhlarına gönderdik.
Geçmişler çok memnun olurlar, dua beklerler. Hayatta olan yakınlarından dua beklerler. Cuma günü yanlarına gelirler, dua beklerler; dua alırlarsa sevinirler, almazlarsa beddua edip giderler. “Bizden beter olun! Sizin de hiç dua ediciniz olmasın.” diye kalkar öyle giderler.
Onun için Cuma günü geçmişleri hayır duadan unutmamak, onların ruhlarına Kur’ân-ı Kerîm’ler Yâsînler, İhlâs-ı Şerîfler okumak lazımdır. Mümkünse kabirlerini ziyaret etmek lazımdır.
Cuma günü yapılacak güzel işlerden birisi hasta ziyaretidir. Mümkünse hastanede hastası varsa onu ziyaret etmesi lazımdır. Hasta ziyareti çok sevaplı bir iştir. Hastayı ziyaret eden günahlarından affolur, mağfiret olunur öyle gelir. Hastanın duası makbul olduğundan hastaya “Nasılsın?” dedikten sonra “bizi duadan unutma” diye onun duasını almak lazımdır. Cuma günü yapılacak işlerden birisi de fukaraya hayır, sadaka vermektir.
“—Her kim Cuma namazını kılarsa, cuma günü sadaka verirse, kabir ziyareti yaparsa, hasta ziyareti yaparsa cennetlik
olur” diye müjde vardır. “Hepsini birden toparlayabilirse bir cuma içinde cennetlik olur” diye müjde vardır. Onun için cuma gününe özel bir ihtimam, dikkat göstermek iyice hazırlanmak lazım. Üniversitede bir mescid varmış ama cumanın şartlarından birisi izn-i âmm denilen bir şarttır. İzn-i âmm, cuma namazı kılınan yere herkesin rahatça girebileceği bir yer olmasıdır. Bir grup bir kışlada, tel örgüyle çevrilmiş bir yerde kimsenin giremediği bir yerde cuma namazı kılmaya kalksalar câiz olur mu? Olmaz.
“—Neden?” Herkes giremiyor da ondan. O bakımdan açık bir cami olması lâzım gelir. Ve de halkın kabul edilmediği, herkesin gelemediği bir yer. “—Büyük mü burası?” Olmaz zaten öyle yerde, doğru düzgün bir camide kılmak lazımdır.
Cuma günü Cuma kılınacak yere seyahat edilir. Eskiden her köyde Cuma namazı kılınmazdı kılınmayan köylerden kalkar Cuma namazı kılmaya gelirlerdi. Cuma günleri bizim karşımızdaki köylerden kalkıp gelirlerdi. Özellikle sevap kazanalım diye kalkar gelirlerdi. Başka ne lazımdır Cuma günü? Güzel kokular sürünecek, temiz pak yıkanacak, cici elbiselerini bayramlık elbiselerini giyecek. Babası varsa babasının elinden tutacak.
Cumanız mübarek olsun! Allah hepinizden razı olsun…
26. 12. 1997 - Avustralya